Bij het napluizen van onze stamboom stootten we op het veelvuldig gebruik in officiële stukken van dezelfde voornamen, zo komen de namen van Peter, Johannes en Mathieu meerdere keren voor bij onze voorvaderen en is men erg spaarzaam in het uitvinden van nieuwe voornamen. De schrijfwijze van de familienaam daarentegen is volgens de op dat ogenblik fungerende ambtenaar steeds verschillend. Zo zijn mijn betgrootvaders achtereenvolgens Chruysbergs, Cruysbergs, Cruysberghs geschreven en genoteerd. Om de verschillen in de personen dan toch gemakkelijk te kunnen uitdrukken gebruikte men veel "bijnamen".
Bijnamen die hun oorsprong vonden in een al of niet gewenste eigenschap of eigenaardigheid. Zo waren de namen als,de bakker, de slachter lovender dan de kromme, de rosse, het konijn, war klak enz... bijnamen die de genoemde dan ook niet met graagte aanhoorden en bij het ledigen van meerdere glazen aanstoot gaven tot menige vechtpartij tussen bijgenaamden.
Andere bijnamen sloegen dan weer op uiterlijk vertoon en zo moesten we normaal niet kwaad worden als ze op ons riepen “Heh Prins”. Waar het vandaan kwam weet ik niet correct maar het is een feit dat drie schoonbroers van mijn grootvader aangesproken werden als , het Pauske, den Heer en den Bisschop. Dit zou kunnen komen van een toenmalige schutterswedstrijd met aanhangende titel, maar ik vermoed dat het meer een uiterlijke status van fierheid was die in een bijnaam vertaald is geworden.
Vandaar dat ik deze namen nog met hoofdletter noteer!!
Dat al de onderwijzers een bijnaam hadden komt, volgens mij, omdat het de enige manier was om, deze mensen met veel macht, terug te brengen tot gewone mensen en hoe kan men dat beter doen dan ze te bedenken met een beetje spot- en bijnamenHoe ver dat ging kan men niet achterhalen want diegene die destijds schreven, notarissen en pastoors hielden zich aan officiële namen en de anderen zijn kleurrijke titels die Ernest Claes aan zou zetten om schilderachtige romans te schrijven, die daarenboven erg herkenbaar waren en daarom door ons graag gelezen werden.
Wel was het zo dat ook bijnamen overgedragen werden op de nakomelingen. Zo kon je gerust Pier van Jef van Sus van de Prins heten. Naam waartegen geen enkele officiële naam tegen op kon. Eén voorbeeld in onze familie waar ik me nog steeds afvraag vanwaar het kan komen is de familie van de zuster van mijn grootmoeder. Leonie Daniels was getrouwd met Eduard Thoelen.
Ik laat je hierbij de foto zien van hun gouden bruiloft in 1955. In de oorlogsjaren boerden deze mensen en hadden we erg veel materiele en andere steun bij hen en hun hulpvaardigheid heeft onze armoede zéér dikwijls een beetje dragelijker gemaakt en het overleven in de oorlogs en naoorlogsjaren mogelijk gemaakt.. Leonie werd om die reden zelfs uitverkoren boven familieleden om meter te zijn van ons Lea.
Tegen War zei met steeds War van de “Proets”. Proets is voor mij als betekenis totaal onduidelijk.
Hun dochter heette Maria van de “Plank” omdat ze getrouwd was met Jef uit het café “De Scherpe Plank”.
Deze bijnamen zijn in de loop van de laatste jaren verdwenen omdat er meer creativiteit aan de dag gelegd werd bij de naamkeuze van de borelingen en er minder sociaal contacten zijn waarbij men dagelijks met elkaar omgaat . Hierdoor ontbreekt de kans om een nieuwe naam die door iedereen aanvaard wordt te laten groeien.
Spijtig voor de creativiteit en misschien goed voor de zielenrust van sommige bijgenaamden.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten